Lúa nước – một phần quan trọng của an ninh lương thực thế giới
Là một trong 5 loại lương thực quan trọng nhất của thế giới, Lúa nước cung cấp hơn 1/5 toàn bộ lượng calo tiêu thụ bởi con người trên toàn cầu. Tại Việt Nam, Gạo là mặt hàng lương thực hàng đầu và chiếm phần lớn diện tích trồng trọt. Tuy nhiên, tại các khu vực trồng trọt thâm canh, nền nông nghiệp này đã trở thành nguyên nhân chính, nếu không muốn nói là hàng đầu, làm ô nhiễm đất, không khí và nước. Hàm lượng thuốc hoặc hóa chất quá mức trong thực phẩm cũng ảnh hưởng đến an toàn vệ sinh thực phẩm trong nước và tiếp cận thị trường quốc tế. Số liệu cho thấy, sản lượng lúa gạo chiếm tỷ trọng lớn nhất trong việc sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu của Việt Nam, trong đó cà phê và ngô xếp thứ hai và thứ ba về sử dụng các đầu vào này. Vì vậy, việc canh tác lúa gạo bền vững và bảo vệ môi trường là hai nhiệm vụ cần được thực hiện song hành để đảm bảo an ninh lương thực và bảo vệ môi trường.
Hệ thống tưới nước nhỏ giọt (Drip irrigation system)
Cùng một mối trăn trở về canh tác Lúa nước bền vững như Việt Nam, Netafim, một công ty đi tiên phong trong lĩnh vực Tưới nhỏ giọt – được ứng dụng trong việc trồng các cây lương thực như khoai tây và dưa trên vùng đất khô cằn đầy thách thức của Israel cách đây hàng thập kỷ, đã vừa hoàn thành kế hoạch thử nghiệm sử dụng công nghệ của mình trên 1.000 ha ruộng lúa ở các địa điểm từ Châu Âu đến Nam Á.
Tại trang trại La Fagiana miền đông bắc nước Ý, phương pháp của Netafim được thử nghiệm bằng cách đặt hai cánh đồng cạnh nhau, cùng trồng một loại gạo chất lượng cao cho món risotto: một cánh đồng được bao phủ hoàn toàn bởi nước lên đến 15 cm để duy trì nhiệt độ và tránh cỏ dại, loại còn lại được đan chéo với các đường ống đục lỗ cung cấp lượng nước chính xác đến rễ cây, chỉ bằng một nửa lượng nước được sử dụng trên ruộng ngập nước.
Michele Conte, quản lý của La Fagiana đã áp dụng hệ thống Netafim trên một số mảnh đất của mình, cho biết: “Chúng tôi muốn tăng sản lượng mà không tăng sử dụng nước hoặc giảm chất lượng sản phẩm”. Ông nói trong ba năm, việc tưới nhỏ giọt đã cho năng suất lúa ngang bằng và thậm chí có lúc chất lượng còn tốt hơn những cánh đồng ngập nước. Nó cũng cho phép trang trại luân canh cây trồng quanh năm. Netafim cho biết họ phải bắt đầu từ việc nghiên cứu biện pháp để thay đổi phương thức canh tác nhưng vẫn đạt được năng suất tương đương với ruộng ngập nước và mất thêm một thập kỷ để tạo ra một quy trình mới từ tưới nước, bón phân và trồng lúa bằng phương pháp tưới nhỏ giọt. Biện pháp này đã giúp giảm lượng phát thải khí mê-tan trong quá trình trồng trọt “về 0” – theo phát biểu của Giám đốc điều hành Netafim Gaby Miodownik.
Triển vọng phát triển Hệ thống tưới nước nhỏ giọt và hy vọng cho nền nông nghiệp
Ông Conte – quản lý trang trại, cho biết lịch trình xử lý gạo vẫn cần một số điều chỉnh nhưng nó đã trở thành một điểm bán hàng cho những khách hàng quan tâm đến môi trường. Đầu tư ban đầu vào đường ống, máy bơm và bộ lọc có thể tốn kém đối với những nông dân có tỷ suất lợi nhuận mỏng. Tuy nhiên, việc chuyển hướng khỏi lũ lụt dự kiến sẽ đạt được sức hút và các công ty như Jan Irrigation của Ấn Độ cũng đang phát triển các gói tưới nhỏ giọt cho lúa.
Theo Wyn Ellis, giám đốc điều hành của Sustainable Rice Platform, nhu cầu về gạo dự kiến sẽ tăng 25% vào năm 2050 và những cánh đồng lúa canh tác theo lối truyền thống đang để lại những tác động quá lớn. Với những kết quả ấn tượng mà phương pháp Tưới nhỏ giọt mang lại như tăng gấp đôi năng suất nước và “thu được nhiều hạt hơn cho mỗi giọt”, phương pháp này hoàn toàn có triển vọng để trở thành biện pháp đột phá cho nền nông nghiệp lúa gạo tăng năng suất mà vẫn giảm thiểu được tác hại môi trường.
